در سن ۱۳ سالگی اولین بار نوحه‌اش را در تکیه آقا رحیم خواند. شاید آنروز کسی نمی‌دانست آنقدر حنجره‌اش برای حسین (ع) خواهد خواند که روزی مثل امروز بشود محبوب القلوب. که بشود مداح اهل بیت(ع) .

نام نام خانوادگی: حاج مرتضی حیدری

سال تولد: ۱۳۳۹

محله تولد: زنجان ، محله دروازه رشت

از چه سالی رسماً شروع به مداحی کردید؟

از سال ۱۳۶۰ در تشییع جنازه شهدا، آن موقع من در سپاه بودم .

از شعرهای چه کسانی استفاده می‌کنید؟

حاج‌آقا کلامی، انوری، منزوی و…

این شعرها بیشتر روی المان‌ها تکیه دارند یا ساختار شعر؟

 خوب ساختار شعر باید محکم باشد و هم چنین از احادیث معتبر گرفته شده باشد.

 چه قدر دنبال کار نو می‌روید؟

 اگر شعری را خواندم و در رسانه‌ی جمعی مثل تلویزیون، پخش شد ، چون عده‌ی زیادی آن را شنیده‌اند سعی می‌کنم آن را کمتر بخوانم. ولی اگر در محله‌ای شعری را خوانده‌ام، در محله‌ی دیگر دوباره آن را می‌خوانم چون ممکن است عده‌ی زیادی آن شعر را نشنیده باشند.

اگر یک شعر تحریف شده به دستتان برسد چه می‌کنید؟

 تذکر می‌دهم و  آن شعر را هم نمی‌خوانم. امروزه عبارتی مثل بیچاره زینب ،‌ «بخت قاره زینب» کم شده و شعرای جوان متعهد وآگاه ظهور کرده‌اند و خوب می‌نویسند ولی باید سازمان و نهادی باشد که به کار شعرا و مداحین رسیدگی کند.

هیئت های امروزی را چگونه می بینید؟

زمانه عوض شده، فقط چند هیئت به سبک قدیم عزاداری می‌کنند. بیشتر جوان پسند شده، جوان‌ها دوست دارند شور بزنند و در مولودیه‌ها آهنگ شاد و جدید بخوانند.

اگر یک مولودی خوان از شما بپرسد : «چه طور بخوانم؟» چه می‌گویید؟

می‌گویم: یک شعر را به هر آهنگی می‌خوانی بخوان ولی طوری باشد که در شأن اهل بیت (ع) باشد و بهتر است از آهنگ‌های محلی استفاده کنی نه غربی.

تا به حال شده کمی‌ها و کاستی‌های این مجالس را بیان کنید؟

 بله البته همانطور که گفتم در برخی هیئت‌ها، جوانان کمتر به حرف ریش سفیدها گوش می‌دهند، اما با این حال تذکراتی داده‌ام مثلاً درباره‌ی اختلاف شیعه و سنی و یا کسانی که لخت می‌شوند و سینه‌می زنند.

یک سؤال تخصصی : قمه‌زنی سنت است یا بدعت؟

نمی‌توانم دقیقا بگویم ولی در حال حاضر چون رهبر منع کرده‌اند نباید قمه بزنند. صرف نظر از درست و غلط بودنش،در گذشته افرادی که قمه می‌زدند با اخلاص و در تنهایی و در روز عاشورا به جای خلوتی می رفتند و این کار را می‌کردند. اما حالا در انظار عمومی است و متاسفانه گاه برخی  به جز امام حسین برای یازده امام دیگرهم قمه می‌زنند که این کار ناپسند است و باعث می‌شود یک عده عاشورا را زیر سؤال ببرند، شکل کار درست نیست.

عزاداری به چه شیوه ای برگزار شود خوب است؟

 قدیمی وسنتی باشد بهتر است و نباید زمان زیادی را از مردم بگیردخصوصاً زمان خواب و استراحت. نباید دیر شروع شود و دیر هم تمام شود باید طوری باشد که مداح زمان کافی را داشته باشد و آزادانه بتواند کار کند. و مردم هم سر وقت به خانه‌هایشان برگردند.

منظور من بیشتر این بود که بعضی افراد به اسم روشنفکری می‌گویند سینه زدن قدیمی است و مثلاً باید مثل کشور چین و ژاپن به صورت دسته جمعی ۲ دقیقه سکوت کرد.آیا این روش مناسب است؟

نه، الان ۱۴۰۰سال است که ماحسین حسین می‌گوییم. بعضی چیزها در عین قدیمی بودن، نو و تازه است مثل شاعرانی چون وافقی یا شعرای اردبیل که هر وقت می‌خوانی تازه است ولی به عقیده بنده نباید شور بزنند و این دست کارها را بکنند که متأسفانه برخی هیئت‌ها این کار را انجام می‌دهند.

مگر شما به این هیئت‌ها نمی‌روید؟

چرا، ولی به عنوان مهمان و چند هفته یک بار.

برنامه‌تان در حسینیه اعظم زنجان چیست؟

 هر شب جمعه از ساعت ۱۰ برگزار می‌شود تا ساعت ۱۱ تمام می‌شود و بعد ۲۰ دقیقه به حالت مشق سینه می‌زنیم و سر ساعت ۱۱:۲۰برنامه تمام می‌شود.

این دسته‌ها و عزاداری ها در زنده نگه داشتن محرم چه نقشی دارند؟

البته نقش چشم‌گیری در طول تاریخ داشته‌اند. دسته‌ها که در سطح شهر به راه می‌افتند خبر از محرم به مردم می‌دهند. خبر می‌دهند که این ماه باید حرمت امام حسین (ع)‌بیشتر نگه داشته شود.مثلا کسانی که ازدواج می‌کنند گاه دقت نمی‌کنند و تاریخ ازدواجشان با روز شهادت ائمه تلاقی می‌کند. البته صرف ازدواج کردن اشکالی ندارد، اما چون معمولاً با پایکوبی و شادی همراه است نباید با با شهادت ائمه تداخل کند. که این دسته‌ها در ماه محرم و صفر جلوی این قبیل اشتباهات را می‌گیردویادآور قیام وعزای حسینی می شود.

به نظر می‌رسد در مورد ائمه دیگر به اندازه امام حسین کار نشده آیا این نظر درست است؟

بله این یکی از ضعف‌های ماست که مثلا در روز شهادت امام رضا (ع) فقط چند دقیقه از امام رضا می‌خوانیم یا فقط اسم می‌بریم بعد می رویم سراغ قتلگاه امام حسین (ع). این یک مسئله، مسئله دیگراینکه اگربر فرض من از امام رضا بخوانم می‌گویند نتوانست مجلس را گرم کند اما اگر سریع بروم در قتلگاه می‌گویند فلانی مجلسش گرفت.این دیدگاه ها باید اصلاح شود. به هر حال هر یک از معصومین (ع) در سال یک بار شهادتشان است و یک بار هم تولدشان. پس باید سعی کنیم ازاین فرصت استفاده کنیم و بیشترشخصیت آن امام را بشناسیم،‌بخشنده بودنش را باقر العلوم بودنش را، فرو بردن خشمش را و…

در مورد ثواب گریه بر امام حسین(ع)؟

امام سجاد (ع) روزی از محله‌ی قصاب‌ها می‌گذشتند . قصابی را می‌بینند که می‌خواهد گوسفندی را ذبح کند . می‌گوید دست نگه دار آیا به این گوسفند آب داده اید . قصاب می‌گوید بله ما شیعه‌ هستیم اول آب می‌دهیم بعد ذبح می‌کنیم. در این حال امام سجاد‌(ع) می‌گرید . قصاب با تعجب می‌پرسد: چرا گریه می‌کنید آیا من حرف ناراحت کننده ای به شما زدم؟ امام سجاد می‌گوید: نه ، بلکه من به یاد پدرم افتادم که در میدان کربلا تشنه و بدون آب به شهادت رسید. با این اوصاف مشخص است که گریستن برای اهل بیت (ع) چه قدر ثواب دارد.  

 خیلی ممنون که در نهایت صبوری و با روی گشاده به همه ی سئوالات ما جواب دادید. به عنوان آخرین سئوال   میپرسم :با توجه به فرارسیدن ماه مبارک رمضان توصیه‌تان در مورد این ماه و شب قدر چیست؟

 در ماه رمضان همه روزه‌ایم و عبادت می‌کنیم ولی این را باید مراقب باشیم که علاوه بر روزه‌ی شکم روزه‌ی چشم و گوش و دست و زبان هم بگیریم. 

منبع : نشریه نیستانی ها شماره ۹